سایت«بییپ‌تونز»، شبکه‌ای اجتماعی است که در زمینه فرهنگ و هنر فعالیت دارد. این سایت، به مخاطبان خود امکان می‌دهد آلبوم‌‌های موسیقی مجاز ایرانی را با پرداخت بهایی کمتر از قیمت روی جلد آلبوم‌ها، تهیه کنند. این سایت حقوق ناشران و پدیدآورندگان این آثار را نیز رعایت می‌کند. بییپ‌تونز همچنین فضایی را برای اظهارنظر و تبادل‌نظر مخاطبان خود به وجود آورده است. مولود رحمتی یکی از مدیران مسئول این سایت است. با وی در مورد فعالیت‌‌های این سایت در زمینه فروش آلبوم‌ها و قانون کپی‌رایت در ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.
خانم رحمتی، سایت بییپ‌تونز از چه زمانی فعالیت‌‌های خود را آغاز کرده است؟
پروژه بییپ تونز از سال 1389، از شهر اصفهان آغاز شد و در اسفند همان سال، ما این سایت را برای معرفی اهالی موسیقی به مخاطبان و همچنین ارائه دادن قطعات مجاز ایرانی به این دوستان راه اندازی کردیم. در عین حال طبق قراردادهایی که با ناشران و صاحبان آثار می‌بندیم، کلیه حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار محفوظ است. هدف اصلی از راه اندازی این سایت، فرهنگ‌سازی به منظور رعایت حقوق معنوی پدیدآورندگان آثار موسیقی است.
پروسه انتخاب آثار به چه صورت است؟
به هیچ وجه آثار را برای ارائه در این سایت انتخاب نمی‌کنیم. هر اثر موسیقایی که مجوز وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی را دریافت کرده باشد، می‌تواند در سایت بییپ‌تونز حضور داشته باشد و ارائه آثار به این سایت نیز همواره دوطرفه بوده است. گاهی به بنگاه‌‌های نشر پیشنهاد می‌کنیم آلبومی را روی سایت ما قرار دهند و گاهی نیز ناشران و صاحبان اثر به ما پیشنهاد می‌دهند. حتی گاهی صاحب اثر، پیش از انتشار آلبوم خود، با ما تماس می‌گیرد و خبر می‌دهد آلبوم من در مرحله تولید است و ما هم به محض انتشار، آن آلبوم را در اختیار عموم مخاطبانمان قرار می‌دهیم. البته در صورتی که خواننده‌ای مجاز باشد، با اجازه صاحب اثر، تک‌آهنگ‌‌های منتشر شده این عزیزان در اینترنت را از طریق سایت بییپ‌تونز به صورت رایگان منتشر کنیم نیز از طریق بییپ‌تونز منتشر می‌کنیم.
معمولا قراردادها به چه صورت است؟
قیمت‌گذاری آثار بر عهده ناشر است. یعنی بر طبق قراردادی که با ناشران منعقد می‌کنیم، قیمت آلبوم‌ها و آهنگ‌ها را ناشران مشخص می‌کنند و ما فقط بستر ارائه آثار برای فروش را مهیا می‌کنیم. نحوه تقسیم درآمد از این سامانه هم به‌صورت روش تقسیم درآمدی و بر اساس عرف بین‌المللی است که بهره‌بردار اصلی صاحبان آثار هستند.
این سایت چه میزان در جذب مخاطبان تاثیر داشته و از عملکرد پنج ساله این سایت راضی هستید؟
به نظرم بییپ‌تونز در این پنج سال، عملکردی فراتر از انتظار در بحث جذب مخاطب داشته، البته هنوز راهی طولانی در پیش داریم اما در همه اقشار جامعه، مخاطب بییپ‌تونز داریم؛ از مخاطبان حرفه‌ای موسیقی گرفته تا اشخاصی که تنها شنونده موسیقی هستند و همچنین موزیک‌بازها، این سایت را می‌شناسند، البته مخاطبان ما، بیشتر ساکنان کلان‌شهرها هستند و در شهرستان‌‌های کوچک، یا به علت پایین‌تر بودن سرعت اینترنت یا به دلیل شناخت کمتری که نسبت به این سایت دارند، تعداد مخاطبانمان کمتر است، اما این سایت در این مدت در زمینه معرفی خود، بسیار موفق عمل کرده است.
بییپ‌تونز چه میزان توانسته در حوزه آشنایی مردم با قانون کپی‌رایت و فرهنگ‌سازی مربوط به آن موفق عمل کند؟
عملکرد بییپ‌تونز در زمینه فرهنگ‌سازی بسیار راضی‌کننده بوده است. زمانی که تازه این سایت را راه اندازی کرده بودیم، بسیاری از مخاطبان در پایین صفحه فروش آلبوم‌ها برای ما پیغام می‌گذاشتند و نسبت به مبلغی که برای دانلود آهنگ‌ها اعلام شده بود، اعتراض می‌کردند. در کامنت‌ها می‌گفتند چرا مانند دیگر سایت‌ها، قطعه‌‌های موسیقی را به رایگان در اختیار آن‌ها قرار نمی‌دهیم، ما هم به طور مداوم به آن‌ها توضیح می‌دادیم اگر قطعه‌ها به صورت غیر قانونی دانلود شوند، حقوق پدیدآورندگان آن‌ها و همچنین ناشران نادیده گرفته می‌شود. اما خوشبختانه به مرور زمان، با کمک و همراهی ناشران و همچنین به واسطه فرهنگ‌سازی‌ای که انجام دادیم، از تعداد این درخواست‌ها کاسته شد و به جای آن‌ها پیغام‌هایی از سوی مخاطبانمان دریافت می‌کنیم مبنی بر این‌که چون به آلبوم‌‌های اورجینال دسترسی ندارند، منتظر می‌مانند تا آلبوم‌ها از سوی بییپ‌تونز ارائه شود تا آن‌ها را خریداری کنند و از دید من، این موفقیت بسیار بزرگی در این مدت زمان محدود بوده است.
یکی از تصمیماتی که دفتر موسیقی به تازگی گرفته، این است که اهالی موسیقی برای انتشار آهنگ‌ها در فضای مجازی، از این دفتر مجوز رسمی دریافت کنند. در این صورت امکان فروش این آثار به عنوان تک‌آهنگ به وجود می‌آید. مخاطبان که همواره عادت کرده‌اند تک‌آهنگ‌ها را بدون پرداخت هزینه از اینترنت دانلود کنند، از این طرح استقبال می‌کنند؟
البته الان هم این اتفاق به شکلی دیگر می‌افتد. بسیاری از مخاطبان با تمام قطعات یک آلبوم ارتباط برقرار نمی‌کنند و از همین رو فقط تعدادی از آن قطعات را خریداری می‌کنند چرا که در یک آلبوم، به قول اهالی فن، یک یا دو آهنگ فروش بیشتری دارد و مورد استقبال قرار می‌گیرد. البته برای این کار باید اقدامات خاص خود را انجام دهیم، چرا که بسیاری از مخاطبان موسیقی فکر می‌کنند انتشار آلبوم هزینه‌بر است و انتشار تک‌آهنگ، هیچ هزینه‌ای ندارد. پس اگر قطعه‌ای در قالب یک آلبوم منتشر نشود، نباید برای آن پولی پرداخت، در حالی که تک آهنگ‌ها، تمام هزینه‌‌های یک آلبوم از قبیل ترانه، آهنگسازی، ضبط استودیویی، تنظیم و... را دارند و در این زمینه با یک قطعه از آلبوم تفاوتی ندارند. خواننده‌ها می‌توانند در این فرهنگ‌سازی نقش بسیار مهمی را ایفا کنند. به عنوان مثال، یک یا دو خواننده پاپ تک‌آهنگ‌هایی را منتشر کرده‌اند و به طرفدارانشان گفته‌اند هم می‌توانند آن‌ها را به رایگان از سایت‌‌های دیگر دانلود کنند و هم می‌توانند از طریق سایت بییپ‌تونز این آهنگ‌ها را خریداری کنند. نمی‌توانم بگویم همه مخاطبان، این قطعات را از سایت ما دانلود کردند، اما بسیاری از افراد این عمل را انجام دادند. اگر خود هنرمند این مساله را از مخاطبان درخواست کند، تاثیر خوبی روی طرفداران وی می‌گذارد و پروسه فرهنگ‌سازی خریداری تک‌آهنگ نیز کوتاه‌تر می‌شود. از سویی دیگر اگر آثار از کیفیت خوبی برخوردار باشند و شنونده احساس کند اثر خوبی به او ارائه شده نیز برای خریداری آن‌ها اقدام می‌کند. در مجموع احساس می‌کنم در زمینه رعایت حق کپی‌رایت، به جایگاهی رسیده‌ایم که کمی پا را فراتر بگذاریم و موارد دیگری مانند خریداری تک‌آهنگ‌ها را از مخاطبانمان طلب کنیم.
بییپ‌تونز همواره شش آلبوم پرفروش خود را به صورت روزانه اعلام می‌کند، مدتی این آمار را زیر نظر داشتم و دیدم با وجود ارزان قیمت‌تر بودن آلبوم‌‌های پاپ نسبت به موسیقی سنتی و تلفیقی، معمولا یک آلبوم پاپ در این فهرست قرار دارد و بیشترین آمار به آلبوم‌‌های تلفیقی تعلق دارد. این مطلب بیانگر این است که مخاطبان بییپ‌تونز از قشر خاصی‌اند یا رویکرد جامعه تغییر کرده است؟
بله این اتفاق مدت‌هاست در بییپ‌تونز می‌افتد. این دوره هم دو آلبوم تلفیقی، بیش از یک ماه است که رتبه‌‌های اولین و دومین آلبوم پرفروش سایت را از آن خود کرده‌اند. پیش از این آلبوم های«باران تویی» از گروه چارتار و همچنین«آقای بنفش» اثر قبلی گروه پالت هم به رکوردهای این چنینی رسیده‌اند. این اتفاق کاملا طبیعی است و ربطی به نوع مخاطبان سایت ما ندارد و این آمار در فروش فیزیکی آثار نیز رخ می‌دهد. از لحاظ رفتارشناسی، معمولا اوج فروش آلبوم‌‌های پاپ، در دو یا سه روز نخست انتشارشان است، البته استثناهایی هم در این زمینه وجود دارد. مثلا تک آهنگ«خوشگل عاشق» از آلبوم«غریبه» فریدون آسرایی هنوز موجود است اما این اتفاق برای بسیاری از آلبوم‌‌های موسیقی پاپ نمی‌افتد. اما آلبوم‌‌های سنتی یا تلفیقی، حتی اگر در روزهای ابتدایی انتشار خود موفق نشوند رکورد فروش‌ها را بشکنند، میزان فروش خود را حفظ می‌کنند و در نهایت این ژانرها ماندگارتر هستند.
منبع: روزنامه صبا