مراسم افتتاحیه مروری بر آثار لوریس چکناواریان روز هفدهم مهرماه در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان بر گزار شد.
مراسم افتتاحیه مروری بر آثار لوریس چکناواریان روز هفدهم مهرماه در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان بر گزار شد.
مراسم افتتاحیه مروری بر آثار لوریس چکناواریان عصر روز هفدهم مهرماه با حضور هنرمندانی چون فرهاد فخرالدینی، هوشنگ کامکار، خسرو سینایی، نادر مشایخی، صدیق تعریف و لوریس چکناواریان در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
موسیقی همیشه مورد مناقشه بوده است
در ابتدای این مراسم مجید سرسنگی مدیر عامل خانه هنرمندان ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این مراسم گفت:خوشحال هستم از این که آثار استاد چکناوریان در خانه هنرمندان به نمایش در میآید و بررسی میشود. چرا که اغلب جوانان به دلیل این که آثار استاد در ارکسترهای خارج از کشور به اجرا درآمده، با این آثار آشنایی ندارند.
وی در ادامه با اشاره به تعطیلی ارکسترهای سمفونیک گفت:مدتی است فعالیت ارکسترهای سمفونیک متوقف شده است. وزارت ارشاد اقداماتی برای فعالیتهای مجدد این ارکسترها انجام داده است که امیدواریم هر چه زودتر این ارکسترها فعالیتشان را از سر بگیرند. ما هم همزمان با این اقدامات برنامههای این چنینی را در خانه هنرمندان برگزار میکنیم تا نسل جدید بیشتر با آثار کلاسیک آشنا شوند.
مدیر عامل خانه هنرمندان افزود: در کشور ما موسیقی چه در قبل انقلاب و چه بعد از انقلاب، همیشه بحث برانگیز بوده است و مورد مناقشه قرار گرفته است. علت آن هم توانایی و تاثیرگزاری هنر موسیقی بر جامعه است. موسیقی میتواند مخاطبانش را به معرفت برساند. اما اگر موسیقی رسالت خودش را انجام ندهد به ابتذال کشیده خواهد شد.
سرسنگی ادامه داد: باید هنر موسیقی را راهکاری بدانیم برای این که نابسامانی و ناهنجاریهای جامعه را بر طرف میکند. اما کسانی هستند که موسیقی را یک مسله میدانند و قایل به حذف آن هستند. در بعد از انقلاب با توجه یه این که فضایث فرهنگی کشور متحول شده بود، باید میتوانستیم از ظرفیتهای موسیقی استفاده کنیم. اما به خاطر این که هیچ گاه استراتژی درستی در حوزه موسیقی به کار نرفته، نتوانستیم ارتباطی بین موسیقی و جامعه ایجاد کنیم.
سرسنگی با اشاره به مدیریتهای سلیقهای که در موسیقی وجود دارد، گفت: در مقاطعی به یک موسیقی خاص بها داده شد و در همه جشنوارهها از آن موسیقی استفاده شد اما در مقاطعی دیگر همین موسیقی حذف شد. برخوردهای این چنینی با هنر موسیقی باعث شد تا برخی از اساتید هم قربانی شوند. همین نداشتن استراتژی مشخص در حوزه مدیریت موسیقی باعث شد تا امروز در سردرگمی به سر ببریم.
وی یادآور شد: جامعه ما جامعهای است که بر مبنای دین و انقلاب اسلامی شکل گرفته است و با جامعه غربی تفاوت دارد. ما نمیتوانیم از الگوهای رایج در جامعه غرب و از نوع نگاه آنها به هنر، الگوبرداری کنیم. در جامعهای که از دیرباز فرهنگش زبانزد بوده، باید بتوانیم تعریف خودمان را ارایه دهیم.
سرسنگی ضمن بیان این که برخی از مدیران فرهنگی سعی کردهاند صورت مساله را پاک کنند، گفت: برخورد حذفی با موسیقی نتیجه بخش نیست و همواره شاهد این بودهایم که علاقه و اشتیاق جوانان به موسیقی بیشتر شده است و هیچ گاه هم از بین نمیرود.
وی در پایان گفت: امیدورارم که کسانی که در گذشته رهبران ارکسترهای ما بودهاند، بتوانند دوباره کارشان را از سر بگیرند. و امیدوارم که میران حوزه موسیقی بتوانند به موسیقی به عنوان هنری که میتواند جامعه را به سمت کمال ببرد، نگاه کنند.
آثار چکناواریان باید در حد جهانی ارزیابی شود
هوشنگ کامکار دیگر سخنران این مراسم بود. او در سخنانی گفت: برای من جای خوشحالی دارد که امروز این جا هستم و قرار است که آثار چکناواریان را بررسی کنم. چرا که من با او وقتی در سنندج بودم از طریق برخی از نشریات آشنا شدم و این برای من افتخار است که امروز در این جمع هستم و میتوانم درباره او صحبت کنم.
وی افزود: بگذارید از کلمه استاد در خطاب چکناواریان استفاده نکنم زیرا که امروز واژه استاد اهمیتش را از دست داده و هرکسی را استاد خطاب میکنند. چکناواریان هنرمند آگاه و مسلطی است که در کار آهنگسازی تبحر فراوانی دارد. او هنرمند متواضع و افتادهای است و برخلاف بسیاری که خود را بیدلیل هنرمند جهانی میدانند، به معنای واقعی کلمه هنرمند جهانی است. اما خود او به خاطر تواضعش در این زمینه چنین ادعایی ندارد.
این آهنگساز ادامه داد: موسیقی چکناواریان ویژگیهای فراوانی دارد از جمله این که او امضای خودش را بر تک تک آثارش دارد. استفاده از سازهای غیر معمول در ارکسترها هم از دیگر ویژگی آثار او است. ضمن این که او توجه ویژهای هم به سازهای کوبهای دارد. من فکر میکرم که با آلبوم «سماع ضربیها» اوین کسی هستم که منحصرا با سازهای کوبهای آهنگسازی کردهام؛ اما بعدا متوجه شدم که او قبل از من این کار را انجام داده است.
سرپرست گروه کامکارها در بخش دیگری از سخنانش گفت: هارمونی آثار چکناواریان بیشتر به اوخر دوره رمانتیک نزدیک است اما او شجاعانه از هارمونیهای قرن بیستم هم استفاده کرده است. ضمن این که در برخی از آثار او شاهد استفاده از موسیقی ایرانی نیز بودهایم و او به صورت پلیفونیک از سازهای ایرانی هم استفاده کرده است.
کامکار یادآور شد: چکناواریان از اولین آهنگسازانی است که به فردوسی پرداخته است. البته حسین پهلوی و اجمد پژمان هم بر روی اشعار فردوسی کار کردهاند. البته امروز کسانی مدعی هستند که آنها اول از فردوسی و اشعارش در موسیقی بهره گرفتهاند در صورتی که این موضوع اصلا اهمیت ندارد و نوع پرداخت به اشعار فردوسی است که اهمیت دارد.
هوشنگ کامکار در پایان سخنانش چکناواریان را هنرمندی شایسته و بیادعا دانست و گفت: او را هنرمندی میدانم که آثارش باید در حد جهانی ارزیابی شود و برای او آرزوی طول عمر و موفقیت بیشتر دارم.
چکناواریان یکی از بهترین هنرمندان است
در ادامه این مراسم خسرو سینایی به روی صحنه آمد و با خطاب به چکناواریان گفت: افتخار میکنم که ۵۰ سال است با تو دوست هستم. از تو بسیار آموختهام؛ هر چند که تو در طی این مدت مدام در سفر بودهای.
این کارگردان سینما ادامه داد: اول میخواستم آثار چکناواریان را بررسی کنم اما آثار او به قدری زیاد است که در ده دقیقه که هیچ در ده روز هم نمیتوان بررسی و ارزیابی کرد. چند سال پیش یکی از فیلمهایم که درباره هنر و خلاقیت هنری بود در هلند به نمایش درآمد. در پایان وقتی فیلم تمام شد هنرمند ژاپنی از من پرسید که آیا خودت را هنرمند میدانی؟ من هم در پاسخ به او گفتم که این را باید دیگران قضاوت کنند. اما من طی مدتی که فعالیت میکردم، با هنرمندان بسیاری کار کردهام و میتوانم هنرمند واقعی را از کسی که خودش را به هنرمند بودن میزند، تشخیص دهم. هنرمند کسی است که اگر نتواند خلق کند، نمیتواند نفس بکشد. در این میان چکناواریان یکی از بهترین هنرمندان است.
سینایی ادامه داد: لوریس چکناواریان علم موسیقی را عمقا فرا گرفت و سالیان سال در دانشگاههای مهم دنیا تدریس کرد. اما چرا هیچ گاه مطبوعات و رسانههای ما نگفتند که او هنرمندی جهانی است و آثاری در سطح هنر موسیقی جهان میآفریند؟ چه زمانی میخواهیم قدر آدمهای بزرگ را بدانیم؟
وی در ادامه با اشاره به فعالیتهای چکناواریان در حوزه موسیقی فیلم گفت: در زمینه موسیقی فیلم، چکناواریان شاید اولین کسی باشد که موسیقی فیلم را با خصوصیتهای خاص این ژانر ساخت. او از اولین کسانی بود که میگفت موسیقی فیلم با فرهنگ خود فیلم و مکانی که فیلم در آن ساخته میشود، باید همخوانی داشته و متناسب آن باشد.
سینایی در پایان گفت: چکناواریان هنرمندی است که موسیقیاش را از صمیم قلب میسازد و آن را در اختیار مردم قرار میدهد. از کسانی که این مراسم را راه انداختهاند تشکر میکنم.
اهدای لوح تقدیر به چکناواریان
در ادامه این مراسم از فرهاد فخالدینی به همراه خسرو سینایی، هوشنگ کامکار و مجید سرسنگی به روی صحنه آمدند تا لوح یادبودی را از طرف خانه هنرمندان به لوریس چکناواریان اهدا کنند.
چکناواریان پس از دریاف لوح تقدیر در سخنانی کوتاه گفت:از کسانی که این برنامه را برگزار کردند، تشکر میکنم. وقتی پایین نشسته بودم و سخنان دوستان را میشنیدم، باور نمیشد که دارند درباره من صحبت میکنند. تعجب میکنم از این که مردم انقدر مرا جدی میگیرند در حالی که فکر کنم باید کارهایم را جدی بگیرند.
پس از صحبتهای کوتاه چکناواریان، فیلم اپرای رستم و سهراب ساخته او به نمایش درآمد.