شاید نام «دیجیریدو» را نشنیده باشید؛ یکی از قدیمیترین سازهای بادی جهان
است که آن را «ترومپت چوبی طبیعی» نیز مینامند و البته شاید برایتان جالب
باشد که بدانید، چرا نواختن این ساز در علم پزشکی توصیه میشود؟
شاید نام «دیجیریدو» را نشنیده باشید؛ یکی از قدیمیترین سازهای بادی جهان است که آن را «ترومپت چوبی طبیعی» نیز مینامند و البته شاید برایتان جالب باشد که بدانید، چرا نواختن این ساز در علم پزشکی توصیه میشود؟
امروزه در برخی کشورها از «دیجیریدو» در علم پزشکی استفاده میشود. در آلمان درمانگاهی وجود دارد که برخی ناراحتیهای تنفسی در حنجره و جمجمه مانند «خر و پف» یا پریدن آب حلق در زمان خواب را با نواختن «دیجیریدو» درمان میکنند. گفته میشود، این روش نتیجهبخش است و طرفداران زیادی نیز دارد.
همچنین از نواختن «دیجیریدو» برای تسکین دردها هم استفاده میشود؛ به این صورت که «دیجیریدو» را در نزدیکی عضو دردناک بدن مینوازند و معتقدند که صدای این ساز موجب تسکین درد میشود.
این ساز بادی نخستینبار، میان بومیان شمال استرالیا یافت شده. دیجیریدوهای اولیه معمولا از ساقهی درختان اکالیپتوس ساخته میشدند که موریانه آنها را سوراخ کرده بود. بومیان استرالیا زمان زیادی را صرف یافتن درخت مناسب برای ساخت «دیجیریدو» میکنند، زیرا میزان شکاف ایجادشده در تنه یا ساقهی درخت برای ساخت ساز بسیار مهم است؛ اگر سوراخ خیلی بزرگ یا خیلی کوچک باشد، از کیفیت ساز کاسته میشود. بومیان پس از یافتن درخت مناسب، آن را قطعه قطعه میکنند، پوستش را میکنند و انتهای آن را میتراشند تا آمادهی نواختن شود. گاهی هم دیجیریدوها را با نقوش رنگارنگ تزیین میکنند و برای راحتی در هنگام نواختن، دهانهی آن را به موم آغشته میکنند.
در گذشته، مراسم رقص و آوازهای آیینی بومیان استرالیا با نوای «دیجیریدو» همراه بود و این ساز بخش جدانشدنی این مراسم محسوب میشد. البته نواختن این ساز تنها به مراسم آیینی محدود نبود و بومیان استرالیا برای تفریح و سرگرمی نیز «دیجیریدو» مینواختند. با اینکه امروزه هم زنان و هم مردان میتوانند «دیجیریدو» بنوازند، اما در گذشته فقط مردان حق نواختن این ساز را داشتند.
نواختن دیجیریدو آسان نیست. نوازنده باید شگردهای خاص تنفس، ایجاد صدا و تغییر شکل دهان را یاد بگیرد. مهمترین نکته، یادگیری شگرد «چرخهی تنفس» است. در این تکنیک، نوازنده باید بیاموزد که چطور در یک زمان از طریق بینی نفس بکشد و در همان زمان هوا را از طریق دهان خارج کند. این سیستم تنفسی، اکسیژن زیادی وارد بدن میکند. همچنین بهخاطر لرزشهایی که براثر نواختن این ساز در حفرههای صورت و جمجمه ایجاد میشود، بعد از چند دقیقه، احساس آرامش عمیقی به نوازنده دست میدهد.
در ایران نیز چند سالی است که دوستداران موسیقی با این ساز آشنا و به نواختن آن علاقهمند شدهاند. برخی گروههای سنتی از این ساز بهعنوان ساز همراه در اجراهایشان استفاده میکنند که بهدلیل تازگی و خاص بودن صدای این ساز، مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است.