اگر الآن به شما بگویند که چند موسیقی بهاری را نام ببرید شما به چه اشاره میکنید؟ کدامیک از آهنگهای بهاری یادتان مانده است، چند تاست؟ بله متاسفانه کم است، آهنگهای بهاری در این کشور بسیار کم است و خوانندهها انگار نزدیک عید که میشود درگیر خرید نوروز میشوند و یادشان میرود که در این ایام شادی باید آهنگی برای مخاطبانشان آماده کنند و ارائه دهند، نیمنگاهی داریم به مشهورترین آهنگهای بهاری و نورزی، باشد که شما را به خاطراتتان ببریم.
بهار دلکش
شاید قدیمیترین آهنگی که تا به امروز در خصوص بهار در ذهن ما مانده «بهار دلکش» باشد. این تصنیف در آواز ابوعطا و از آثار درویش خان (غلامحسین درویش) است. این تصنیف در گوشه حجاز اجرا شده، آهنگساز اصلی این اثر درویشخان و شاعر متن تصنیف محمدتقی بهار (ملکالشعرای بهار) بود، تاکنون خوانندگانی چون عبدالله دوامی، محمدرضا شجریان، علیرضا قربانی، وحید تاج و ... این تصنیف را اجرا کردهاند.
ابداع ترانه «بهار دلکش» تا کنون به چند تن منسوب شده است، مجله موسیقی شماره ۱۷، آلبوم ترانههای ایرانی، کتاب آهنگهای اصیل ایرانی، و مجموعه آثار درویشخان، آهنگ را از درویشخان میداند. مجله موسیقی شماره ۲۰ و آلبوم عشق داند (از آثار لطفی و شجریان) آن را به عارف منسوب میکند.
ارشد تهماسبی در کتاب تصانیف عارف، ذکری از این آهنگ به میان نیاورده ولی در کتاب مجموعه آثار درویشخان، نُت و شعر آن را آورده است.
پایور هم در کتاب ردیف آوازی و تصنیفهای قدیمی دوامی مینویسد: «آهنگ از درویشخان و شعر از ملکالشعرای بهار است که در مجلس شورای ملی به نفع حریقزدگان شهر آمل، تخصیص داده شده و در سال ۱۲۹۴ خورشیدی خوانده و اجرا شده است. بندهای دیگر این تصنیف در دیوان عارف آمده است.»
بهار دلنشین
بعد از «بهار دلکش» نوبت به «بهار دلنشین» اثر غلامحسین بنان میرسد، بنان این اثر را بسیار عالی اجرا کرده است هر چند که شعر تصنیف مستقیما مربوط به بهار نمیشود و در آن بهار دلنشین استعارهای از معشوق است. آهنگساز این اثر استاد روح الله خالقی و شاعر آن بیژن ترقی است و در برنامه رادیویی گل های رنگارنگ شماره ۲۲۴ اجرا شده است. این اثر در دستگاه همایون، آواز اصفهان (بیات اصفهان) اجرا شده است.
کودکانه
ماندگارترین ترانه بهاری برای 4 نسل اخیر ایران آهنگ کودکانه اثری از زندهیاد فرهاد مهراد است، فرهاد این آهنگ را با حس خاصی اجرا کرده است، زمانی که او «بوی عیدی» را میخواند واقعا احساس و شور عیدی، دوران کودکی و ... در شنونده ایجاد میشود و ضمن نوستالژیک بودن این ترانه بخشی از فرهنگ ایران در سالهای ابتدایی تا اواسط دوره پهلوی و سنتهای خاص آن دوران در نوروز را روایت میکند، به واقع آن چه که ما در مورد عید نوروز در آهنگ فرهاد میشنویم برای بسیاری از ما آشناست این آهنگ تا به حال توسط خوانندگان بسیاری بازخوانی شده است و یک ریمیکس خوب نیز از این آهنگ موجود است که به چند مورد از آنها اشاره میکنیم.
کودکانه و دی جی مامسی
دی جی مامسی ریمیکس بسیار خوبی با ریتم الکترونیک بر روی این آهنگ زده است که یکی از بهترینها در خصوص ترانه کودکانه بوده، صدای فرهاد و یک ریتم تند موسیقی الکترونیک و کلاب موجب شده که کودکانه ریمیکس شده فرهاد توسط دی جی مامسی در ایام نوروز یکی از آهنگهایی باشد که از ماشین بر و بچههای جوان به گوش میرسد.
بنیامین
بنیامین بهادری در نوروز 89 کودکانه فرهاد را اجرا کرد و همان زمان با سیلی از انتقادات روبهرو شد سیلی که او را هدف قرار داده بود که چرا یک آهنگ خاطرهانگیز را این قدر بد اجرا کرده، البته واقعا ما که این آهنگ را شنیدیم آن قدر آن را بد نیافتیم که حجم انتقادات به بنیامین نشان میداد اما حقیقت آن است که به یک دلیل کاملا مشخص بنیامین بهادری در اجرای این آهنگ شکست خورد و آن این که در این جور آهنگها همه، ورژن جدید را با نسخه قدیمی مقایسه میکنند و حقیقت آن است که کودکانه فرهاد این قدر با احساس و خوب اجرا شده و آن قدر دلنشین است که هر کس که بخواهد آن را اجرا هر قدر هم خوب، یا باید همسطح فرهاد آن را اجرا کند یا بهتر باشد وگرنه به هیچ وجه ممکن نیست که مخاطبان به آن اجرا روی خوش نشان دهند.
رپرها هم وارد گود شدند!
اقبال عمومی بازخوانی بنیامین از این قطعه باعث شد رپرهای بازار زیرزمینی موسیقی هم وارد گود شوند و هرکدام به عناوین مختلف ادای دینی به فرهاد مهراد داشته باشند! خوانشهایی که در برخی اوقات توهینی بزرگ به شعور مخاطب به حساب میآمد و با اعتراضهای گستردهای روبهرو شد.
واقعا افتضاح بود؟
قطعا همه اهالی موسیقی شناخت خوبی از «حمید طالب زاده» دارند. خواننده قطعه «همه چی آرومه» و اخیرا لس آنجلسی شده که با همین یک قطعه مورد توجه گستردهای قرار گرفت و چهره شد. پس از موفقیت او، برادرش (عماد طالب زاده) هم در سایه حمید وارد عرصه صداپیشگی شد و با پخش ویدئوهای خوش رنگ و لعاب و قطعایت اغلب تین– پاپ روی اینترنت و شبکههای ماهوارهای توانست طرفدارانی را برای خود دست و پا کند. او نوروز 91 در تجربهای عجیب به بازخوانی ترانه «کودکانه» پرداخت که البته نه تنها برایش تبعات خوبی در پی نداشت که با واکنش تند و تیز مخاطبان فرهاد هم رو به رو شد.
طرفداران مهراد در موضعگیریهایی تند علیه این خواننده خواهان حذف زودهنگام آن از تمام سایتهای موسیقی شدند و تا حدودی در رسیدن به خواسته شان موفق شدند. آنها اعتقاد داشتند «افتضاحی» (به گفته آنها) که با صدای این «ناخواننده» (باز هم به گفته آنها) و با نام «بازخوانی» منتشر شده، نه تنها توهینی به شخصیت هنری مهراد است بلکه همه خاطرات خوب و نوستالژیهایی که از او در ذهن همه ثبت شده را نابود می کند.
طرفداران «فرهاد» همچنان بر سر مواضعشان هستند و اشتباه تاریخی «طالبزاده» در خواندن ترانه «کودکانه» هم باعث شده که این جوان هیچ پاسخی نتواند به آنها بدهد و در سکوت کامل فرو رفته است.
شاید برای شما هم جالب بوده اگر شنیده باشید که طالبزاده در خوانش متن این ترانه به جای «بوی عیدی، بوی توپ» خوانده «بوی عیدی، بوی توت!». درباره ملودی و تنظیم هم بهتر است خودتان قضاوت کنید!
ناصر عبداللهی و بهار
یکی از مشکلات موسیقی پاپ در کشور ما این است که آهنگهای موسیقی پاپ خیلی زود فراموش میشوند و آن هم به این خاطر است که تریبون رسانهای مناسب ندارند همین نداشتن تریبون رسانهای موجب شده که برخی از آهنگها که امکان خاطرهانگیز شدن دارند نیز اصلا به گوش افراد چندانی نرسد، مرحوم ناصر عبداللهی نیز یک آهنگ به لهجه محلی بندری در مورد بهار دارد که اگر این آهنگ را با لهجه فارسی معیار اجرا میکرد قطعا امروزه این آهنگ را بیشتر میشنیدیم.
سیروان و بهار من
شاید آهنگ بهار من سیروان خسروی یکی از خاطرهانگیزترین آهنگهایی باشد که مضمون بهاری دارد هر چند که در این آهنگ نیز «بهار» استعاره از معشوق است اما یکی از آهنگهای به یاد ماندنی بهاری است که در آلبوم «تو خیال کردی بری» سیروان قرار گرفته بود و آهنگ خاطرهانگیزی است که خیلیها سیروان را اصلا به آن آهنگ میشناسند آهنگی که ترانهاش را امید اطهرینژاد سروده بود و آهنگسازی، تنظیم و میکس و مسترش نیز سیروان خسروی بود که آن زمان در قامت تنظیمکننده معروفتر از خوانندگی بود و اکنون در جایگاه خوانندگی مشهورتر است.
بهترین روز خدا و بهنام صفوی
بهنام صفوی هم از آن دسته خوانندههایی است که از قافله خواندن برای نوروز عقب نمانده است و آهنگی با نام «بهترین روز خدا» برای نوروز خواند که مستقیم به نوروز ربط داشت و آهنگ تیتراژ ویژهبرنامه تحویل سال شبکه تهران هم بود و شاید اگر این کار سفارش نشده بود، بهنام صفوی هم از آن دست خوانندههایی بود که هیچ آهنگی برای ایام نوروز ندارند.
فصل بهار
همکاریهای بین خوانندگان در ایران معدود است و در زمینه عید نوروز نیز به مراتب آهنگهای کمتری وجود دارد اما آهنگ نوروزی با صدای سعید شهروز، پیام عزیزی, رضا صادقی، مرتضی پاشایی، محمد علیزاده و مهدی یراحی با نام فصل بهار در جامعه موسیقی کشور پخش شد که چندان گل نکرد.
صبح فروردین
یکی از بهترین آهنگهای خوانده شده برای نوروز، آهنگ صبح فروردین مهدی یغمایی است و علیرضا قراییمنش است البته این آهنگ پیش از آن یک بار توسط شخص مهدی یغمایی اجرا شده بود اما در نوروز 93 و با همخوانی این دو نفر بیش از این پیش این آهنگ شنیده شد و حتی چندین بار هم از شبکههای ملی پخش شد که با اقبال مخاطبان روبهرو شد.
نویسنده: مانی ماندگار - رادیو پدیده