مدیر دفتر موسیقی می‌گوید وزارت ارشاد هنرمند ممنوع‌الکار ندارد ولی برای دادن هر نوع مجوز از نهادها و مراجع ذیصلاح استعلام می‌گیرد و آنها تعیین می‌کنند فردی می‌تواند فعالیت کند یا خیر.
به گزارش رادیو پدیده به نقل از مهر مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد در این گفتگو که بیشتر به حاشیه‌های مدیریتی وی در یکسال گذشته اختصاص داشت از حاشیه‌های فراوان ماجرای حضور کیتارو در تهران سخن گفت و بعد از آن از تلاش برای حضور یانی در ایران و آخرین اقدامات انجام گرفته پیرامون حضور این آهنگساز در کشورمان توضیحاتی را ارائه داد.
ارجمند ضمن اعلام افق‌های پیش روی دفتر موسیقی در فعالیت‌های موسیقایی کشور از تلاش برای ایجاد سالن های تخصصی تا اختلافات پیش آمده پیرامون دفتر موسیقی و خانه موسیقی گفت.
او در این مجال فرصتی پیدا کرد تا ضمن اشاره به ماجرای ممنوع الکاری هنرمندان و موسیقی زیرزمینی به نامه تند سهراب پورناظری و اظهارات تهمورس پورناظری واکنش نشان دهد و بگوید هیچ مشکلی با این دو برادر ندارد.
پیروز ارجمند در این گفتگو از دوست بیست و شش ساله اش حمیدرضا نوربخش و آرزوهای دست نیافتنی و یافتنی در حوزه موسیقی سخن گفت. او در این گفتگو از خواننده رپی گفت که از مشهد برای دیدن او آمده بود و حرف‌های دیگری که در ذیل می‌خوانید:
آقای ارجمند ماجرای دیگری که محل بحث و جدل فراوانی میان اهالی موسیقی با مدیران دولتی و سیاستگذاران فرهنگی است، ماجرای چهره های به اصطلاح ممنوع الکار بود. مواجهه دفتر موسیقی وزارت ارشاد با این مساله چگونه خواهد بود؟
من در همین ابتدا این جمله را اصلاح می کنم. از نگاه دفتر موسیقی هیچ هنرمندی در عرصه موسیقی ممنوع الکار نیست. همه هنرمندان فعالیت می کنند و هر هنرمندی می تواند اثر خود را به دفتر موسیقی وزارت ارشاد ارائه دهد تا این اثر بررسی شود.
آنچه که به محدودیت فعالیت برای هنرمندانی که پرونده قضایی، امنیتی و انتظامی دارند، بازمی گردد موضوعی است که در همه جای دنیا وجود دارد. یعنی اگر شما در هر شغلی بخواهید فعالیت مستمری داشته باشید، نهاد مرجع از شما به عنوان متقاضی شغل سوءپییشینه و امثال اینها را می خواهد.
آنچه که به دفتر موسیقی مربوط می شود این است که ما واژه ای به نام هنرمند ممنوع‌الکار نداریم، اما ما در مورد افراد از دیدگاه مراجع قضایی و انتظامی باید اطلاعاتی را دریافت کنیم و البته نه ما بلکه هر دستگاه دیگری که بخواهد اثر رسمی دارای کد را منتشر کند باید استعلاماتی را از این مراجع دریافت کند.
ما طبق قانون از مراجع ذیصلاح استعلامات لازم را دریافت و اعلام می کنیم که شما تا رفع این موانع، نمی توانید از ما مجوز دریافت کنید و این به معنای ممنوع الکاری این هنرمند نیست. یعنی مجوز نهایی آن هنرمند تا رفع ممنوعیت صادر نمی شود. من روی این موضوع تاکید زیادی دارم چرا که در بسیاری از رسانه ها تعبیر کرده اند که وزارت ارشاد به فلان هنرمند اجازه کار نداده است. به عنوان نمونه من به آقای محمدرضا شجریان اشاره می کنم. آیا استاد شجریان هم اکنون آلبوم تولید نمی کند؟ آیا ایشان در این سال‌ها کنسرت نداده اند؟ ما بارها اعلام کرده ایم که اگر ایشان بخواهد در ایران کنسرت بدهد و یا آلبومی را تولید کند ما تمام کارهایی را که مربوط به دفتر موسیقی وزارت ارشاد است انجام می دهیم و به طور حتم اگر آن موانعی که اشاره کردم رفع شود ما هم مجوز را صادر خواهیم کرد.
اما به من تصور می کنم این مواردی که به آن اشاره کردید صرفا در مورد فرد خاصی نیست و به دلیل برخی از شرایط به وجود آمده که شما به طور حتم بیشتر از من به آن آگاه هستید.
بخشی از این مشکلات، مشکلات حاصل از مسائلی بود که تعابیر و تفاسیر غلطی داشت که نیازمند اعلام نظر و پیگیری کارشناس دفتر موسیقی بود. به عنوان مثال در مورد گروهی گفته شده بود که نوع موسیقی این گروه شیطان‌پرستی است. در چنین شرایطی قطعا تشخیص کارشناس دفتر موسیقی بر اینکه فلان آلبوم شیطان پرستی است یا خیر در ادامه فعالیت گروه تاثیرگذار است.
مثال دیگری می زنم. در جایی به غلط گفته یا تفسیر شده بود که موسیقی راک ممنوع است در حالیکه امروزه بخش زیادی از تولیدات ما و سازمان صدا و سیما موسیقی راک است. البته که موسیقی راک سبک ها و گرایشات مختلف دارد که ما اینها را کارشناسی کردیم و گفتیم اگر کسی با این نوع، با این مانیفست، با این گرایش، با این نوع محتوای اشعار، با این نوع نشانه های تصویری و صوتی حرکت کند که دال بر فلان نوع گرایش مثلا نهلیستی یا شیطان پرستی باشد نمی تواند در ایران مجوز بگیرد.
بالاخره ما وقتی از موسیقی کشور صحبت می کنیم از نظر من آن نوازنده ای که در گوشه خیابان موسیقی خیابانی اجرا می کند تا آن نوازنده در یک سفره خانه و در سوی دیگر نوازنده ارکستر سمفونیک همه باید تحت حمایت و پوشش ما باشند. این هنرمندان هنرمندانی هستند که در کشور ما مشغول فعالیت رسمی هستند و کار غیر قانونی انجام نداده اند و همه موارد آنها مورد تایید هستند پس چرا نباید کنسرت بدهند؟
من تصور می کنم در این دوره زمانی موانع بسیاری از مقابل خیلی ها برداشته شده است. ما هم اکنون شاعرانی داریم که در گذشته نمی توانستند کار کنند اما هم اکنون مشغول فعالیت هستند و برخی از بزرگان موسیقی که افتخارات ملی ما بودند و بر اساس اطلاعات غلط یا به دلیل فعالیت خاصی که در یک دوره خاص داشتند ولی بعدا از کاری که کرده بودند ابراز پشیمانی کردند، جلوی فعالیتشان گرفته شده بود هم اکنون با مجوز ما مشغول فعالیت رسمی هستند. به هر حال تمام تلاش ما این است که همه هنرمندان ایرانی بتوانند با آرامش در این کشور فعالیت کنند و ما هم در حد مقدورات به آنها کمک می کنیم.
آیا ماجرای خداحافظی شهرام شعرباف و نامه تند و تیز او در اعتراض به شرایطی که در زمینه مجوز برای او پیش آمده بود هم می تواند در این فضایی که شما اشاره کردید ، قرار گیرد؟
برخی اوقات هم فضایی به وجود می آید که در حد اختیارات ما نیست. به طور خاص همین گروه «اوهام» به سرپرستی شهرام شعرباف که از ما شکایت داشتند در این مدت خیلی هم فعالیت های خوبی داشتند فقط یکی از مجوزهای ایشان مقداری دیر رسید که این موضوع هم طبیعی است و ما مجبوریم بر اساس قوانین کارهای خودمان را انجام دهیم، اما این هنرمند بدون اینکه رجوع کند که چرا مجوز دیر آمده خیلی شتابزده و بی حوصله اعلام کرد که من کار نمی کنم در حالیکه این اتفاق برای خیلی ها می افتد و او باید صبر می کرد تا مشکلش حل شود.
ولی برخی از حرف و حدیث ها و منابع غیر رسمی در جاهایی اعلام کردند که به عنوان نمونه به خواننده ای چون یاس و خوانندگان به اصطلاح زیرزمینی دیگر گفته شده که باید تا سال ۹۶ صبر کنید تا مجوزی رسمی برای فعالیت‌تان صادر شود.
به هیچ عنوان اینطور نیست. ما به هیچ هنرمندی هیچ قولی درباره زمان دریافت مجوز نمی دهیم. از دید ما هر هنرمندی همین امروز اثر خود را به دفتر موسیقی ارائه دهد ما فردا آن را به شورا برای بررسی می بریم یعنی هیچ محدودیتی در این زمینه نداریم. همین آقای «یاس» اگر کار خود را همین امروز به دفتر موسیقی وزارت ارشاد بیاورد ما کار وی را هم در شورا بررسی می کنیم.
بحثی که دال بر توقف دارد مبنی بر بررسی های فنی کارشناسی است که آیا این کار حائز اخذ شرایط مجوز هست یا نیست؟ تا اینجای قضیه که بر عهده ماست کارها انجام می گیرد بعد از آن استعلامات لازم از مراجع ذی صلاح گرفته می شود و آنجاست که اگر متوقف شود، زمان می برد. در مورد خواننده ای چون یاس و کسانی که در زمینه «گفت آواز» کار می کنند هم ماجرا به همین شکل است که توضیح دادم.
البته ما در وزارت ارشاد اعلام کردیم برای اثری که با هویت ایرانی باشد، تمام شئونات اخلاقی، عرفی جامعه ما را در نظر بگیرد و نشان از اتفاق جدید و مثبت در جامعه موسیقی باشد و کیفیت خوبی هم داشته باشد، مانعی ایجاد نمی کنیم.
اگر سبکی مانند رپ مذموم شناخته می شود و خیلی ها به غلط می گویند این سبک، سبکی است که فقط در آن فحش به کار برده می شود اتفاقا من می خواهم بگویم که خیر؛ این سبک اتفاقا سبکی است که ما در ایران می توانیم با یک متریال ایرانی یک تاثیر بسیار خوبی از آن بگیریم. آقای یاس هم اگر این موضوع را رعایت کند ما با او مشکلی نخواهیم داشت ولی مساله استعلام ها پابرجاست.
یکی از نکات قابل توجه و البته پرحاشیه ای که دفتر موسیقی وزارت ارشاد با آن رو به رو بود ماجرای حضور کیتارو در ایران و برپایی دو کنسرت بود که البته همانطور که می دانید با اما و اگرهایی هم مواجه شد. با توجه به اینکه زمزمه ها و اخباری به نقل از شما و تهیه کننده کنسرت کیتارو مبنی بر حضور آقای یانی در ایران و البته آهنگسازان مطرح دیگری در شش ماهه دوم سال ۹۳ بخش زیادی از اخبار موسیقی رسانه ها را به خود اختصاص داد، افق آینده دفتر موسیقی در این حوزه به چه شکل خواهد بود؟
آنچه که به طور مشخص به دفتر موسیقی وزارت ارشاد مربوط و جزئی از عملکرد ما محسوب می شود بخشی از فعالیت‌های ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی است یعنی عموما این ارکسترها به عنوان ارکستر رسمی ما این دغدغه را به وجود می آورند که تلاش هایی داشته باشیم که این مجموعه ها در خارج از کشور برنامه هایی داشته باشند و بتوانیم طوری برنامه ریزی کنیم که نوازندگان و خوانندگان بین المللی نیز در این مجموعه به عنوان هنرمند مهمان اجرا کنند.
این موضوعی که به آن اشاره کردم بخش مستقیم فعالیت ما در حوزه بین المللی است. البته در این میان در حوزه بین الملل جشنواره موسیقی فجر نیز این وظیفه ماست که در زمینه دعوت و سیاستگذاری بخش بین الملل جشنواره کارهایی را انجام دهیم. بنابراین دفتر موسیقی وزارت ارشاد غیر از مواردی که به آن اشاره کردم دیگر به طور مستقیم وارد تعامل و ارتباط با هنرمند و گروه بین المللی نخواهد شد.
اما به نظر می آید در مورد کنسرت کیتارو چنین اتفاقی نیفتاد و همه تصور می کردند این دفتر موسیقی وزارت ارشاد است که مستقیما وارد مقدمات برپایی کنسرت شده است.
نه اینطور نیست. شرکت هایی هستند که هم دارای مجوز و هم دارای تجربه هستند که برای برگزاری کنسرت های موسیقی که در شکل و شمایل گسترده ای قرار است اجرا شود به ما پیشنهادهایی می دهند که ما بعد از بررسی های لازم این پیشنهادات، طبق فرمول آیین نامه خاصی که برای این اجرا داریم به آنها اجازه می دهیم تا کنسرتی را برگزار کنند.
به طور حتم دفتر موسیقی وزارت ارشاد اگر آن کنسرت در راستای سیاست های نظام جمهوری اسلامی ایران باشد حمایت های معنوی را تا آنجا که بتواند انجام خواهد داد. به هر حال بخشی از حضور این گروه‌ها حاصل همکاری ماست. یعنی اگر کیتارو در ایران حضور پیدا کرد، دفتر موسیقی وزارت ارشاد هزینه ای نکرد بلکه فقط موانعی را که امکان داشت برای شرکت برگزارکننده وجود داشته باشد و بخش خصوصی هم نمی توانست آن را رفع کند یا نیاز به زمان و تعامل داشت از سر آنها برداشت.
پس چرا چنین اتفاقی که می توانست بسیار موثرتر از اینها برگزار شود این چنین با حاشیه های زیادی روبه رو شد؟
به دلیل اینکه چنین اتفاقی مسبوق به سابقه نبوده است. من این اتفاق را در خیلی جاهای دیگر تجربه کردم. اساسا وقتی در دوره ای اتفاقات بنیادینی در حال وقوع است و البته آن اتفاق به هر دلیلی با شکست مواجه می شود، بقیه اتفاقات بعدی هم حمل بر آن می شود. این در حالی است که اصل ۴۴ قانون اساسی صراحتا اعلام می کند که تمام دستگاه‌های دولتی موظفند که فعالیت‌های بخش خصوصی را حمایت کنند. یعنی تا آنجا که ممکن است دولت خود را از بخش اجرا کنار بکشد و کارها را به بخش خصوصی واگذار کند و البته تمام قد نیز از آن حمایت کند. اینهایی که اشاره کردم به معنا و مفهوم واقعی کلمه جزو وظایف دولت است که باید انجام گیرد و البته درصد آزمون و خطای آن نیز بسته به تجربه ای که کسب می شود کاهش پیدا کند.
اما به اعتقاد من این تنها راه ممکن دولت برای حمایت از فعالیت‌های بخش خصوصی نیست.
اتفاقا ما در ادامه همین موضوعی که به آن اشاره کردم اخیرا با سازمان توسعه صادرات ایران تفاهم نامه ای را امضا کردیم که در آینده ای نزدیک و برای اولین بار برگزاری کنسرت های موسیقی گروه‌های خارجی در ایران در ردیف فعالیت‌هایی که در زمینه توسعه صادرات انجام خواهد شد، قرار خواهد گرفت. یعنی اینکه ما می توانیم در این راستا ارزآوری کنیم یا می توان گفت به نوعی با برگزاری کنسرتی مانند کنسرت کیتارو در ایران صرفه جویی ارزی صورت گرفته است.
حال شاید برخی ها بر این باور باشند که اتفاقا برای حضور این آهنگساز جهانی در ایران هزینه های دلاری زیادی صرف شده پس چطور می توان گفت که این اتفاق صرفه جویی ارزی به همراه داشته است؟ که من در پاسخ می گویم درست است که برای حضور این هنرمند در ایران هزینه های زیادی انجام گرفته اما در خروج ارز از کشور برای کسانی که می خواستند از کنسرت این هنرمند در کشورهای دیگر پول های زیادی هزینه کنند صرفه جویی شده است که البته شاید در قدم اول آمارهای کمی وجود داشته باشد اما مطمئن باشید در آینده اتفاقات خوبی در این حوزه می افتد.
و درباره حضور هنرمندان ایرانی در خارج کشور برای برپایی کنسرت ماجرا به چه شکل خواهد بود؟
شما می توانید به راحتی به سایت های معتبر رجوع کنید که بتوانید میزان فروش بلیت کنسرت های تعدادی از خوانندگان پاپ ایرانی در مقایسه با سال های ۹۱ و ۹۲ با سال ۹۳ را متوجه شوید. شما می بینید در کنسرت های گروه های لس آنجلسی که در کشورهای اطراف برگزار شده یک افت ۹۰ درصدی اتفاق افتاده و شاهد داریم برنامه ای با حضور یکی از خوانندگان سرشناس زن لس آنجلسی در دوبی فقط موفق به فروش هفت عدد بلیت شده بود و برگزار کنندگان به ناچار کنسرت را لغو کردند اما کنسرت یکی از خوانندگان موسیقی پاپ ما با سالن پر میزبان مخاطبان بود.
همین که ما به جایی رسیدیم که هنرمندان ما به یک خودباوری رسیده اند و مشغول کار هستند می تواند نقطه شروع خوبی برای بسیاری از فعالیت‌ها باشد. وقتی کنسرت اخیر محسن یگانه در لس آنجلس با بیست هزار تماشاگر برگزار می شود این موضوع به خودی خود نشان می دهد که ما مسیر اشتباهی را نمی رویم یعنی ما در آن بخش که مربوط به حمایت های معنوی و وظایف ذاتی ماست حمایت خود را انجام می دهیم. اصلا ما در دفتر موسیقی بخش بین الملل داریم و وظیفه بخش بین الملل هم همین کارهاست. بنابراین در مورد کنسرت کیتارو من باز هم می گویم که حمایت های زیادی انجام شد و این موضوع نه به آن کنسرت که برای کنسرت های دیگر نیز انجام خواهد گرفت.
در مورد کنسرت یانی در تهران وضعیت چگونه خواهد بود؟
در مورد یانی باید بگویم که مدیر برنامه های تکنیکی و فنی این هنرمند چندی پیش به ایران سفر کرد و از تمامی سالن هایی که می توانستند میزبان کنسرت بانی باشند دیدن کرد در نتیجه آن محاسباتی که باید به لحاظ فنی انجام می شد انجام گرفته و قرار است نتیجه نهایی مذاکرات در آینده ای نزدیک اعلام شود که آیا طرفین به توافق می رسند یا نمی رسند. ما هم متنظر هستیم که این بخش از کارها انجام شود و بعد از اعلام نتیجه نهایی در بقیه مراحل کمک‌کار برگزارکنندگان کنسرت باشیم.
و اساسا برنامه های آینده دفتر موسیقی وزارت ارشاد پیرامون اجرای هنرمندان برگزیده و صاحب سبک دنیا در ایران چگونه خواهد بود؟
تقاضاهای دیگری هم مبنی بر چند اجرای خارجی به دفتر موسیقی وزارت ارشاد ارسال شده که بخشی از این تقاضا در همان ابتدا رد شد؛ چراکه در راستای سیاست‌های فرهنگی ما نبودند. سیاست اصلی ما در این حوزه و در مرحله اول توجه به موسیقی فرهنگ های شرق است یعنی موسیقی‌ای از کشورهای دیگر در ایران اجرا شود که گفتمان و ادبیات مشترکی با ما دارند به ویژه آثاری از کشورهای مسلمان که موسیقی شان برای ما دلنشین است، در اولویت قرار دارند.
بحث بعدی به موسیقی کلاسیک جهانی بر می گردد. موسیقی کلاسیک جهانی زبان رایج همه کشورهاست و گروه ها و شرکت هایی که می خواهند این گروه ها را وارد ایران کنند اگر مشکلاتی نداشته باشند و محتوای آثار گروه‌هایی که می خواهند از آنها برای حضور در ایران دعوت کنند، در راستای فرهنگ ما باشند ما حمایت های لازم را انجام می دهیم. خوشبختانه ما در ایران تالار وحدت و تالار رودکی را داریم که تالارهای خوبی هستند که ما از این ظرفیت استفاده می کنیم. به هر حال ما مخاطبانی را داریم که این سبک موسیقی را دوست دارند که موسیقی خوب و ارزشمندی هم هستند و ما امیدواریم بتوانیم این را به خوبی انجام دهیم.