بشنو از نی چون حکایت می‌کند

سرویس موسیقی هنرآنلاین: موسیقی ایران در تاریخ 25 خرداد ماه سال 91 بود که کسایی را از دست داد مردی که از همان زمان آغارین در خلق آثار و پیاده کردن آنها در تمام دستگاه‌های نی پرداخت و همکاری‌های پر ثمره‌اش با اشخاص به نام نی رسما در کنار سازهای دیگر قرار داد. در سالمرگ او با محمدجواد کسایی فرزند ارشدش گفت‌وگویی کوتاه داشته ایم:

این روزها (25 خرداد) سومین سالروز درگذشت استاد است، آیا قرار نیست به این مناسبت، مراسمی در اصفهان یا تهران برگزار کنید؟

راستش را بخواهید بنده اصلاً اعتقادی ندارم که برای سالروز درگذشت یک هنرمند یا یک اندیشمند، مراسمی برگزار شود، در عوض بر این باور هستم که باید روز تولد انسان‌ها به ویژه انسان‌هایی این چنین را جشن گرفت، کما اینکه در بسیاری از کشورها رسم بر این قرار است.

پس شما ...

اجازه بدهید این مطلب را اضافه کنم، که پدر همیشه می‌گفتند: " دویست سال دیگر باید بگذرد تا آقای شهناز و بنده را به درستی بشناسند "! واقعیت هم همین است چون سعدی و حافظ در زمان خودشان چندان سرشناس نبودند، اما امروز بعد از گذشت چندصدسال بر ما معلوم شده که آن‌ها صدرنشین شعر و ادب و فرهنگ بوده‌اند و برای همیشه خواهند بود.

شنیده ام که به تازگی برای آقای  حسن ناهید  مراسمی در اصفهان برگزار کرده‌اید؟

بله، یکی دو هفته‌ی پیش برای ایشان آیین گرامی‌داشتی توسط " موسسه نغمهٔ گشایش " که مدیریت آن به عهده‌ی بنده است، برگزار شد. در واقع ما برنامه‌ای ترتیب دادیم که عنوان آن هست: "گل‌های باقیمانده ". شماره (1) را به استاد نادر گلچین عزیز و بزرگوار (در اسفندماه گذشته) اختصاص دادیم، و شماره (2) را به استاد حسن ناهید (موسیقیدان و نی‌نواز نامدار کشورمان).

چرا استاد ناهید؟

به هزار و یک دلیل! حسین تهرانی می‌گوید: " اول آدم باشید، بعد هنرمند"! (نقل به مضمون). استاد ناهید در درجه‌ی نخست یک انسان کامل و وارسته است، که نه تنها بنده بلکه همه‌ی جامعه‌ی موسیقی برای ایشان احترام خاصی قائل هستند، و به این نکته معتقدند. دیگر فعالیت چشمگیر ایشان در ارکسترها و گروه‌های مختلف در طی سال های متمادی است، به طوری که استاد عزیزمان آقای فریدون شهبازیان می‌گفتند: " هیچ کس مثل آقای ناهید "دشیور" نمی‌داند و در ارکستر ژست و تمیز ساز نمی‌زند ". (نقل به مضمون)

البته ایشان در هنر تک‌نوازی و جواب آواز هم بسیار مؤثر و موفق کار کرده‌اند. یعنی به اصالت نوازندگی این ساز پای بند بوده‌اند، و نه مثل بعضی‌ها که صرفاٌ تقلید یا تکرار کارشان بوده!

آیا آقای ناهید برای نخستین بار ساز " نی " را به ارکستر برده‌اند؟

نخیر. اول بار پدر در سال 1327 که رادیو و ارکستر رادیو ارتش اصفهان تأسیس می‌شود، این ساز را به ارکستر می‌برند و در سال‌های بعد با ارکستر گل‌ها به رهبری  ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، مرتضی محجوبی، حبیب‌الله بدیعی،  محمد میرنقیبی، همایون خرم  و ...همکاری می‌کنند، اما جای تردید نیست که آقای ناهید فعالیت گسترده و چشمگیری در این زمینه داشته‌اند. در ضمن فراموش کردم اشاره کنم که ایشان هنرمندی است بسیار حق شناس و قدردانِ هنرمندان پیش از خودش، به ویژه اینکه همواره هنر خودش را وام‌دار از کسایی دانسته و می‌داند، و کسایی نیز عاشقانه، حسن ناهید و شخصیت انسانی - هنری‌اش را ستایش می‌کرد. بدون تعارف عرض کنم، که امروزه چنین هنرمندی با چنین خصایصی، حکم سیمرغ و کیمیا دارد، یعنی کم نیستند افرادی که در حق ناشناسی و خودستایی، گوی سبقت را از هم ربوده‌اند!

آیا مشخص است که در گُل‌های با قیمانده (3) از کدام هنرمند موسیقی تجلیل می‌کنید؟

بله، ولی فعلاً بهتر است از کسی اسمی نیاوریم تا در اواسط و اواخر پاپیز که توفیق برگزاری آن دست دهد. اما در واقع برنامه‌ی بعدی ما برگزاری یادواره‌ی پدر در سالروز تولد ایشان یعنی سوم مهرماه است.

تهران، اصفهان، و یا احیاناً شهر دیگری؟

دقیقاً نمی‌دانم، ولی احتمال زیاد در تهران برگزار می‌شود.

در سومین سالمرگ پدر بزرگوارتان چه چیزی برای بیان دارید؟

بنده در مراسم آقای ناهید، روی صحنه عرض کردم که هرروز و هر هفته می‌شنویم که بزرگداشتی برای هنرمندی برگزار می‌شود. اما با ناراحتی و دل گرفتگی بسیار ابراز کردم که این کارهای نمایشی، دیگر رنگ باخته است و وقت آن رسیده که مسئولان فرهنگی برای حقوق، مزایا و بیمه‌ی هنرمندان، فکری اساسی بکنند، تا فلان استاد طراز اول مملکت برای مخارج بیمارستانش مجبور نشود، سازی را که یک عمر، با آن برای مردم مملکتش، عاشقانه نواخته است،... بفروشد!

سعدی می‌فرماید:  سرشک از رُخم پاک کردن چه حاصل علاجی بکن کز دلم خون نیاید

لازم به ذکر است که در پایان این برنامه، با حضور همسر استاد کسایی، محمدجواد و محمد خلیل کسایی (نوازنده‌ی نی) بر روی صحنه، یکی از سازهای اختصاصی استاد کسایی به آقای ناهید اهداء شد.