آذر 93 و پس از کش و قوسهای فراوان ماهان بهرامخان توانست دومین آلبوم رسمی خود را روانه بازار کند؛ اثری به نام «یک و یازده دقیقه» که شش سال پس از آلبوم «من هنوز» تولید شد.
حدود هفت ماه پس از یک و یازده با ماهان بهرام خان به گفتگو نشستیم. از کنسرت و فعالیتهای آینده تا انتقادات او نسبت حواشی آلبومش مباحثی بود که مورد بررسی قرار گرفت. این گفتگو را در ادامه میخوانید:
*شنیدم که مشغول تمرین برای اجرای زنده هستید. از چه زمانی تمرینات را آغاز کرده اید و آیا اجرای زنده در پیش است؟
حدود یک ماه پس از انتشار آلبوم بود که تمرینات را آغاز کردیم. با یک گروه دیگر چند جلسه تمرین کردم ولی تغییراتی پیش آمد. الان با گروهی مشغول تمرین هستم و با همین عزیزان روی صحنه خواهم رفت. چند جلسه دیگر برای مرور قطعات برگزار و خودمان را برای اجراهای زنده آماده میکنیم.
*تاریخ برگزاری کنسرت در شهر خاصی قطعی شده است؟
خیر. اما مشغول برنامه ریزی و رایزنی هستیم و اولین رسانهای که تاریخ کنسرتها را اعلام خواهد کرد، سایت «موسیقی ما» خواهد بود.
*برای کنسرت تهران قراردادی را امضا کردهاید و تاریخ این برنامه مشخص است؟
به احتمال زیاد با همان شرکت «صوت آوای هنر» برنامه تهران را برگزار خواهیم کرد. برای شروع چند اجرای شهرستان را در برنامه داریم و سپس کنسرت برگزار میشود. هنوز هیچ چیز قطعی نیست ولی احتمال برگزاری برنامه در مردادماه وجود دارد.
*رهبر ارکستر و نوازندهها چه کسانی هستند؟
رهبر ارکستر آقای «عادل فلاح»(کیبورد) است. «علی شقاقی»(گیتار بیس)، «میلاد مجذوب»(گیتار الکتریک)، «رضا چشمه شب»(گیتار آکوستیک)، «نیما غفاری»(درامز)، «وحید قاسمی»(پرکاشن)، «احسان یزدانی»(کیبورد2) و امیر محمدی (ساکسفون – کلارینت) نوازندگان اصلی گروه هستند. نوازنده مهمان هم داریم که در چند قطعه همراه ما خواهند بود.
*این سازهایی که شما معرفی کردید حکایت از یک اجرای تقریبا آکوستیک دارد. در حالی که فضای اصلی تنظیمهای شما خصوصا در آلبوم «یک و یازده دقیقه» الکترونیک بود. چرا همان سبک و سیاق را در کنسرت پیاده نمیکنید؟
من و عادل فلاح به این نتیجه رسیدیم که در بحث اجرای زنده فضای الکترونیک را به آکوستیک تبدیل کنیم. کار سختی است و خصوصا اینکه باید این تغییرات به گونهای باشد که در کارهای ریتمیک، افت انرژی نداشته باشیم. خیلی هم دقت کردیم که همان حس قطعات آلبوم از طریق تنظیمهای جدید منتقل شود و فکر میکنم که مخاطبان با این سبک جدید تنظیمها هم ارتباط برقرار خواهند کرد. خیلی راحتتر می توانستیم قطعات آلبوم را اجرا کنیم و پس از بررسیهایی که داشتم متوجه شدم که اجرای کاملا الکترونیک زحمت کمتری هم دارد. در عین حال هزینه کمتری هم دارد و تعداد کمتری از نوازندهها هم در ارکستر کنار یکدیگر قرار میگیرند. گروههای معروفی را دیدهام که کارهای فول الکترونیک و ترنس را به صورت فول آکوستیک روی صحنه بردند و توانستند که همان حس و انرژی را به مردم منتقل کنند.
*برگردیم به آذر سال گذشته و اینکه پس از انتشار آلبوم یک و یازده دقیقه، از سوی برخی مخاطبان قدیمی شما انتقاداتی مطرح شد. مبنی بر اینکه سبک و سیاق اثر جدیدتان با آلبوم قبلی تفاوتهای زیادی داشت و به نوعی آن استایل قبلی بیشتر مورد پسند آنها بود.
نظرات را دنبال میکنم و واقعا هم برای خودم اهمیت دارد. زیرا یک انتقاد سازنده میتواند کمک کند. در این ارتباط که شما گفتید من نظر خاصی نشنیدم. البته هنوز هم کسانی هستند که موسیقی من را با سبک آثار «صفر صد و یازده» میسنجند و از آن زمان خاطرات زیادی دارند. اما کسی را ندیدم که بگوید اختلاف سبکی بین این دو آلبوم وجود داشته و الان هم میگویم که اختلاف سبکی وجود ندارد. در مصاحبههای قبل از آلبوم یک و یازده هم اعلام کردم که در این اثر همان ماهان و کارها را با همان امضای همیشگی میشنوید ولی کارها مدرن شده اند. در سال 87 فضای «R&B» بیشتر از فضاهای الکترونیک و هاوس و ترنس بیشتر مورد پسند مردم بود و گوش میدادند. نمیخواهم بگویم که من روی مُد کار میکنم ولی موسیقی R&B دیگر آن جایگاه قدیم را ندارد و مردم بیشتر آهنگهای پاپ و ریتمیک را ترجیح میدهند. من هم سعی کردم در این آلبوم چنین تفکری را دخیل کنم. از سوی دیگر باید توجه داشته باشید که مخاطبان همه خوانندهها با برخی از آثار خاطرهسازی میکنند. آن خاطره منحصر به فرد است و باید یک خاطره جدید با یک آهنگ جدید برای آنها بسازید. نباید این تصور وجود داشته باشد که مخاطب با هر آهنگ میتواند آن خاطرات قدیمی را زنده کند. اما من پیش از آلبوم یک و یازده چند تک قطعه منتشر کردم تا ببینم که ماهان ورژن جدید آیا مورد پسند مردم هست؟ نسبت آن فیدبکی که دریافت کردم و سلیقه شخصی خودم این آلبوم را بستم. در یک سری از زمینهها میتوانست اتفاقات بهتری رخ دهد ولی مجموعا بازخورد خوبی دریافت کردم. به طور کل سعی کردم نظرات مخاطبان را دریافت و در تک قطعات پس از آلبوم و آثاری که هم اکنون در حال تولید دارم لحاظ کنم.
*از سوی دیگر به نظر من ترانههای این آلبوم یک قدم عقبتر از ملودی و تنظیمها بود و حرف چندانی برای گفتن نداشت. دوست دارم در این زمینه نظر خودتان را هم بدانم.
یکی از همان نظراتی که از مخاطبان دریافت کردم و گفتم در کارهای بعد از آلبوم لحاظ میکنم در همین مقوله ترانه است. به نظر من موسیقی در دو حالت تولید میشود. در یک بخش، بار موسیقی بر نحوه اجرای خواننده و ترانه محول میشود. در بخش دیگر هم همه چیز بین ملودی و ترانه و تنظیم تقسیم میشود. در مواقعی یک شعر زیبا با ملودی و تنظیم ساده اما زیبا و اجرای مناسب، مثل اغلب خوانندههای خوب کشورمان، می توان یک قطعه خوب تولید کرد. من در قطعات خودم این بار را تقسیم کردم و هر بخش به اندازه خود تلاش میکند. اینگونه نیست که از یک ملودی و تنظیم تکراری ساده به همراه یک ترانه مفهومی استفاده کنم. تا کنون هر اثری با صدای من شنیدید و در آینده خواهد شنید این روند را دنبال کرده و میکنم که ترانه زیبا و به یاد ماندنی را به ملودی و تنظیمهای مدرن به کار می برم. این نظر من نسبت به موسیقی بود و تقسیمبندیهایی که داشتم. از آنجایی که خودم را تنظیم کننده میدانم و تنظیم من فقط در اختیار موسیقی نیست و سعی میکند حرفهایی برای گفتن داشته باشد، نظر کلی من این بود. به همین دلیل اعتقاد ندارم که ترانه یک قدم عقبتر بوده باشد و در آلبوم هم ترانه در اختیار ملودی و صدا و تنظیم خودم بود.
*یک انتقاد دیگر نسبت به پخش آلبوم بود و اینکه در آن زمان برخی از طرفدارانتان به این موضوع گلایه داشتند.
صحبت کردن از پخش آلبومها و مشکلاتش کلیشهای شده است. از سوی دیگر هم جوابها و ذهنیتها و قوانینی در بازار وجود دارد و باعث اتخاذ برخی تصمیمات میشود. از نظر من میتوانست بهتر از این باشد و آنقدر در دست قرار بگیرد که کمتر دانلود شود. اما متاسفانه این اتفاق رخ نداد ولی رابطه خوبی با شرکت پخش داریم و در آینده هم کار خواهیم کرد. زیرا محاسن دیگری دارند که میتوان به آنها تکیه کرد ولی به هرحال این موضوع را هم نمیتوان نادیده گرفت زیرا مهم است و چهار سال برای آلبوم زحمت کشیدم. پخش آلبوم من ریسک نبود و خوانندهای هستم که مخاطبان خودم را داشتم و دارم. خوشحال هستم که مردم آلبوم را دوست داشتند و اثری بود که هر آدم با هر سلیقهای با آن ارتباط برقرار میکند. اما این اثر هم می توانست مثل آلبوم آقای «X» که پخش و تبلیغات بسیار خوبی داشت، بیشتر در دسترس باشد. به نظر من آقای X احتیاجی به تبلیغات گسترده ندارد زیرا آلبوم پنجم یا ششم خود را منتشر کرده و مردم اثرش را میخرند. او شاید حتی به پوستر جلوی سوپرمارکت احتیاج هم نداشته باشد زیرا در بازار و چشم مردم بوده است. به هر حال گذشت و الان همه چیز خوب است. سعی میکنم با فعالیت بیشتر و کارهایی که ارائه میکنم اتفاقات بهتری را رقم بزنم. خدا را شکر که این مجموعه شنیده شد و هنوز شنیده می شود و خودم تصمیم گرفتم که فعالتر باشم و میخواهم در سال جاری طبق برنامهریزی پیش بروم.
* منتقدان اعتقاد دارند که آن اتفاق ویژه برای آلبوم یک و یازده رخ نداد. دلیلش صرفا همین مساله پخش بود؟
من ماهان بهرام خان سال 87 نیستم. در سال 87 سعی کردم که پس از آن کار و موقعیت خودم را تثبیت کنم. تلاش کردم که به سمت جلو حرکت کنم. این نظر منتقدان را نشنیدم ولی بازار موسیقی در آن زمان شرایط متفاوتی داشت. خیلی خلوت بود و فضای اینترنت هم به شکل دیگری بود. در آن دوره شرایط سایتها به گونهای نبود که بحثهای مالی و هزینهای را برای بالا بودن و بیشتر دیده شدن یک کار دخیل کنند. الان به خاطر سلیقههای شخصی که ادمینهای هر سایت دارند امکان دارد یک اثر را طوری به مردم معرفی کنند که برای آن اثر اتفاق بسیار ویژهای رخ دهد.
به طور دیگر شرایط مثل قدیم نیست که فضا برای خوب شنیده شدن آثار باز باشد. این دلایل برای پایین بودن سطح آلبوم یک و یازده نسبت به آن اثر نیست. فقط این آلبوم برای 93 و آن اثر برای سال 87 بود. آن زمان یک خواننده تک قطعه منتشر میکرد و اثرش در تهران و شهرهای دیگر و مراکز عمومی و... شنیده میشد. ولی الان شرایط مخاطبان به گونهای شده که اگر ده ثانیه اول یک قطعه مخاطب را جذب نکند، کل آلبوم را با بی رحمی کنار میگذارد.
*کار روی آلبوم جدید را آغاز کردهاید؟
بله. مراحل تولید را آغاز کردهام و همزمان با آن تمرین ارکستر و تولید تک قطعات را هم دنبال میکنم. هر زمان احساس کنم که آلبوم از لحاظ محتوا و تعداد به حد کافی و پختگی رسید حتما مجموعه جدید را روانه بازار میکنم. زمان انتشار را هم نمیدانم و دوست هم ندارم قول بدهم که خدایی نکرده اتفاقات آلبوم قبل رخ دهد.
*دوباره انتشار آلبوم جدیدتان شش سال که طول نخواهد کشید؟!
همین فاصله زیاد باعث شد که مقایسههای نادرست بین یک و یازده و من هنوز رخ دهد. اغلب قطعات این آلبوم چهار سال قبل آماده بود و قرار بود که آن زمان کل مجموعه منتشر شود اما چنین اتفاقی رخ نداد. اما به امید خدا از این به بعد دیگر اتفاقات خوب رخ دهد. تجربه من هم چند برابر شده و دیگر فاصله آثارم اینقدر طولانی نخواهد شد. سعی میکنم با تمام قوا قدم بردارم و از کسانی که میتوانند به من کمک کنند یاری بگیرم و بتوانم یک اثر کامل منتشر کنم.